رنگ پلی اورتان چیست، چه کاربردها، مزایا و معایبی دارد؟
بعضی‌ها فکر می‌کنند رنگ زدن وسایل و تجهیزات فقط برای زیبا کردن آن‌هاست، در صورتی که رنگ زدن یک روش مراقبت و محافظت هم هست. رنگ با ایجاد یک لایه محافظ برروی سطوح می‌تواند از آن‌ها دربرابر آسیب‌ها محافظت کند ولی رنگ‌های مختلف عملکرد متفاوتی در این زمینه دارند.
رنگ پلی اورتان یکی از انواع رنگ‌ها است که زیبایی و محافظت از سطح را هم‌زمان فراهم می‌کند. اگر نمی‌دانید رنگ پلی اورتان چیست این مطلب جواب سؤال شماست. در ادامه یک بررسی کامل درباره این رنگ ارائه خواهیم کرد.
رنگ پلی اورتان چیست؟
رنگ پلی اورتان نوعی پوشش محافظ یا پوشش نهایی است که ساختاری پلیمری دارد. این رنگ از واکنش بین پلیول‌ها(polyols) و ایزو سیانات ها(Isocyanates) تشکیل می‌شوند. در اصل پلی اورتان پلیمری با واحدهای آلی تکرارشونده است که توسط پیوندهای اورتان به هم متصل شده‌اند. رنگ پلی اورتان
به خاطر خواص حفاظتی، دوام بالا و مقاومت در برابر سایش، مواد شیمیایی، اشعه ماوراءبنفش و رطوبت هوا به‌عنوان پوشش نهایی بر روی آستر استفاده می‌شود.
مهم‌ترین ویژگی‌های رنگ پلی اورتان
- دوام و ماندگاری: رنگ پلی اورتان یک ساختار پلیمری بسیار قوی دارد. این ساختار شیمیایی دوام فوق‌العاده‌ای به این پوشش می‌دهد و در مقابل سایش، اشعه ماوراءبنفش نور خورشید، رطوبت و ضربه مقاوم می‌کند.
- مقاومت شیمیایی: ترکیب مولکولی پلی اورتان باعث مقاومت آن دربرابر مواد شیمیایی و اسیدی می‌شود. به همین دلیل رنگ پلی اورتان در برابر محیط‌های خورنده، باران‌های اسیدی، املاح و روغن‌های شیمیایی و صنعتی مقاومت بالایی دارد.
· تطبیق‌پذیری: رنگ پلی اورتان یک ماده همه‌کاره است که می‌توان از آن برروی سطوح مختلف مثل چوب، بتن، فلز، پلاستیک و غیره استفاده کرد. این پوشش به خاطر داشتن پایه روغنی و آبی چسبندگی عالیی روی سطح مختلف از خود نشان می‌دهد.
مزایا رنگ پلی اورتان نسبت به سایر رنگ‌ها
- چسبندگی عالی: رنگ پلی اورتان به‌خوبی به لایه آستر می‌چسبد و با ایجاد پیوند قوی، ماندگاری رنگ را افزایش می‌دهد.
- مقاومت دربرابر اشعه ماوراءبنفش: رنگ پلی اورتان مقاومت بالایی در برابر اشعه ماوراءبنفش (UV) از خود نشان می‌دهد و با توجه به این مزیت برای استفاده در کاربردهایی که نیاز به قرار‌گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید وجود دارد بسیار مناسب است.
البته باید به این نکته توجه کنید که هیچ رنگی در برابر اشعه UV مقاومت صددرصدی ندارد و حتی رنگ پلی اورتان هم در طولانی‌مدت ممکن است دچار تغییر رنگ شود.
- سرعت خشک‌شدن زیاد: رنگ پلی اورتان نسبت به سایر رنگ‌ها در دمای بسیار پایین‌تر و با سرعت بالاتر خشک می‌شود.
- زیست پایداری: رنگ پلی اورتان اثر منفی بر روی طبیعت ندارد و نگرانی‌های زیست‌محیطی را کاهش می‌دهد.
- پاکیزگی: پوشش رنگ پلی اورتان گردوغبار را به خود جذب نمی‌کند و به‌راحتی تمیز می‌شود. از طرف دیگر می‌توان این پوشش را با شوینده‌های مختلف شست.
· مزیت زیبایی‌شناسی: امکان انتخاب انواع رنگ پولی اورتان مات و رنگ پولی اورتان براق باعث می‌شود که به توان از این پوشش برای طراحی‌های خاص یا دستیابی به جذابیت بصری موردنظر راحت‌تر استفاده کرد. به‌صورت کلی رنگ پولی اورتان زیبایی خاصی ایجاد می‌کند و جلوه خوبی به سطوح مختلف می‌بخشد.
معایب رنگ پلی اورتان چیست؟
رنگ پلی اورتان نسبت به سایر پوشش‌های سطح مزایای بسیاری دارد؛ بااین‌وجود می‌توان به دو مورد زیر به‌عنوان معایب رنگ پلی اورتان اشاره کرد.
- هزینه: پوشش رنگی پلی اورتان به نسبت سایر رنگ‌های پوششی قیمت بیشتری دارد. بااین‌وجود استفاده از این رنگ هزینه‌های نگهداری و تعمیر را در طول زمان کاهش می‌دهد.
- الزامات ایمنی: رنگ پلی اورتان دارای ایزوسیانات است که در زمان استفاده می‌تواند برای سلامتی خطرناک باشد. به همین جهت داشتن تهویه مناسب و استفاده از ماسک و دستکش در زمان رنگ زدن این پوشش ضرورت دارد.
مهم‌ترین کاربردهای رنگ پلی اورتان
رنگ پلی اورتان به توجه به ویژگی و مزایایی که دارد بسیار کاربردی است و از رنگ پوشش کف گرفته تا رنگ تجهیزات صنعتی و جلادهی سطوح چوبی از آن استفاده می‌شود. در ادامه به 3 مورد از کاربردهای رنگ پلی اورتان در صنایع مختلف اشاره می‌کنیم:
- صنعت خودرو: رنگ پلی اورتان در صنعت خودروسازی برای کاربردهایی مثل پوشش براق و پوشش‌دهی نهایی پرایمر کاربردهای زیادی دارد. این پوشش زیبایی ظاهر سطح بیرونی اتومبیل را افزایش می‌دهد و از آن دربرابر عوامل محیطی محافظت می‌کند.
- دکوراسیون و معماری: از پلی اورتان به‌عنوان لایه محافظ برای کف‌پوش سطوح بتنی، فلزی و چوبی نمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، فروشگاه‌ها، سالن‌های بولینگ، کارخانجات و اماکن تجاری استفاده می‌شود. این پوشش براق یا مات هم زیبایی مدنظر معمار و طراح را فراهم می‌کند و هم از لایه آستر در مقابل رطوبت و اثر مخرب نور خورشید حفاظت می‌کند.
· صنایع چوب: برای رنگ‌آمیزی و پوشش دهی بسیاری از وسایل چوبی مثل کابینت، مبلمان، صندلی و غیره از رنگ پلی اورتان استفاده می‌شود. این پوشش در عین محافظت از سطح چوب دربرابر خراش، لکه و رطوبت، ظاهری براق یا مات جذابی به آن می‌بخشد.
علاوه بر این موارد از رنگ پلی اورتان در صنایع هوافضا، کشتی‌سازی، سیستم پایپینگ صنایع و توربین نیروگاه‌های بادی استفاده می‌شود.
آشنایی کوتاه با انواع رنگ پلی اورتان
انواع رنگ پلی اورتان را می‌توان از دو نظر تقسیم‌بندی کرد؛ پایه و ظاهر رنگ.
رنگ‌های پلی اورتان از نظر پایه به دو دسته رنگ پلی اورتان بر پایه آب و رنگ پلی اورتان بر پایه روغن تقسیم می‌شوند. از طرف دیگر رنگ پلی اورتان مات و رنگ پلی اورتان براق دو دسته دیگر آن هستند که براساس جلوه ظاهری رنگ متفاوت هستند. هرکدام از این مدل‌ها برای کاربرد خاصی استفاده می‌شوند.
نحوه استفاده از رنگ پلی اورتان چگونه است؟
نحوه استفاده از رنگ پلی اورتان با توجه به کاربرد موردنظر می‌تواند متفاوت باشد اما به‌صورت‌کلی می‌توان طبق مراحل زیر آن را انجام داد.
- آماده‌سازی سطح: اول از همه باید سطح موردنظر را از تمام آلودگی‌های سطحی مثل گردوغبار، رطوبت یا لکه‌های روغن پاک کنید. در صورت نیاز، مخصوصاً در وسایل چوبی سطح موردنظر باید سمباده بخورد تا صاف و یکدست شود. این کار به افزایش چسبندگی رنگ کمک می‌کند.
- اجرای آستر: در این مرحله باید آستر یا پرایمر پلی اورتان با فام رنگی موردنظر روی قطعه پیاده شود. برای این کار معمولاً اسپری هوا یا پیستوله رنگ‌پاش استفاده می‌شود.
- اجرای رنگ پلی اورتان: در مرحله پایانی باید رنگ پلی اورتان با توجه به نسبت وزنی معین با تینر مخصوص رقیق شود. پس از آن باید رنگ با استفاده از یکی از روش‌های پیستوله رنگ‌پاش، قلم‌مو یا غلتک روی سطح آستر پیاده شود.
کلام پایانی
در این مطلب از مجله اطلس فام به سؤال رنگ پلی اورتان چیست پاسخ دادیم و بعد به سراغ ویژگی‌ها و مزایای رنگ پلی اورتان نسبت به سایر پوشش‌های سطح رفتیم. رنگ پلی اورتان به‌خاطر زیبایی ظاهر و خاصیت محافظتی کاربردهای بسیاری دارد. کاربردهای مختلف رنگ و پوشش پلی اورتان باعث شده است که از آن در صنایع مختلف استفاده شود. بااین‌وجود شاید مهم‌ترین ویژگی این رنگ ظاهر زیبا و دوام بالایش باشد که آن را از رنگ‌های مشابه متمایز کرده است.